Đến du lịch Phan Thiết, sẽ có một địa điểm mang đậm nét văn hóa dân tộc Chăm rất đặc biệt và cũng vô cùng mới lạ mà du khách không thể bỏ qua đó chính là tháp Chăm Bình Thuận. Tháp Chăm là một công trình kiến trúc của vương quốc cổ đại Chăm Pa có giá trị nghệ thuật, lịch sử, văn hóa cũng như kiến trúc nên đã dần trở thành điểm tham quan hấp dẫn.
Những điều bạn nên biết về Tháp Chăm Bình Thuận
Tháp cách thành phố Phan Thiết khoảng 7km, nằm ở trong khu di tích lịch sử Lầu Ông Hoàng ngày xưa. Tháp nằm trên của ngọn đồi Bà Nài, thuộc vào phường Phú Hải. Khi mới khởi công xây dựng, tháp Chàm đã được coi là công trình vĩ đại và còn là biểu tượng của Vương quốc cổ Chăm Pa thời đó. Điểm để thu hút của tháp Chăm này sẽ chính là những tinh hoa kiến trúc và tính nghệ thuật tỉ mỉ của người Chăm xưa tạo nên ra những công trình độc đáo, kỳ bí mà đến tận ngày nay còn nhiều điều vẫn chưa được giải thích khám phá
Lịch sử tháp Chăm Bình Thuận
Quần thể tháp sẽ là một nhóm di tích đền tháp được xây dựng lên vào khoảng cuối thế kỉ thứ 8 và đầu thế kỷ thứ 9 tại Vương quốc Chăm Pa cổ đại, thờ thần Shiva – một trong những vị thần được Ấn Độ giáo được sùng bái và tôn kính nhất trong văn hóa của Chăm Pa.
Đến vào thế kỷ 15, quần thể tháp đã được xây dựng thêm một số các đền thờ với phần kiến trúc đơn giản để thờ cúng công chúa Poshanư – con vua Parachanh. Công chúa Poshanư chính là người được nhân dân vô cùng yêu quý về tài đức và phép ứng xử. Bà cũng chính là người mà đã chỉ dạy nhân dân trong nước trồng lúa nước, dệt vải thổ cẩm, trồng trọt, chăn nuôi…
Năm 1992 – 1995, những cuộc khai quật di tích khảo cổ tại đây đã phát hiện được ra ngoài 3 tháp chính, khu này ngày xưa đã có một đền thờ lớn nhưng đền thờ này hiện đã bị chôn vùi sâu dưới lòng đất từ khoảng hơn 300 năm
Kiến trúc của tháp
Quần thể tháp Chàm chính là một tuyệt tác của dân tộc Chăm để lại cho hậu nhân loại. Tuy chỉ có phần kích thước vừa và nhỏ nhưng nó lại được chắt lọc những tinh hoa kỹ thuật kiến trúc và nghệ thuật cho việc trang trí của người Chăm xưa tạo ra nên được vẻ uy nghiêm và kì bí. Tháp được xây dựng theo phong cách và mẫu kiến trúc Hòa Lai – kiểu kiến trúc thành công nhất và có vẻ đẹp nhất của người Chăm Pa.
Cấu trúc của Tháp Chăm gồm 3 tháp
Tháp chính A có đến tận 4 tầng, càng lên cao thì phần diện tích càng thu nhỏ lại và bớt đi một phần những yếu tố kiến trúc của tầng phía dưới. Trên đỉnh tháp sẽ có 4 cửa sổ hình tam giác hướng về 4 phía, bên ngoài được xây kín, dưới mỗi ô cửa sổ gạch có đến 4 lỗ lớn để thông gió ra bên ngoài. Từ bên trong lòng tháp lên đến đỉnh cao khoảng 15 mét, cạnh đáy mỗi phần bề gần khoảng 20 mét, một cấu trúc cửa chính dài, hướng về phía Đông mà theo truyền thuyết của người Chăm thì hướng Đông chính là nơi cư ngụ của thần linh. Thêm 3 cửa giả ở các hướng về phía Bắc, Tây, Nam. Trên vòm cuốn ở phần hướng Tây của tháp, hiện còn những dãy được chạm khắc dày đặc với những bông hoa và các hình tượng kỳ lạ. Trong tháp hiện tại còn thờ cúng biểu tượng sinh lực khí Linga – Yoni bằng chất liệu từ đá xanh đen nguyên khối. Đây chính là công trình còn khá nguyên vẹn của cả cụm tháp Poshanư.
Tháp phụ B nằm riêng và hơi nhích về hướng Bắc, cao đến khoảng 12m, kiến trúc cơ bản thì giống tháp A nhưng có phần đơn giản hơn. Trước đây ở trong tháp có thờ con bò thần Nandin nhưng về sau đó thì không thấy nữa. Năm 1995 lúc khi khai quật dưới lòng đất các nhà khảo cổ đã tìm thấy được 1 bàn chân và 1 tai bò thần làm bằng đá.
Tháp phụ C hiện chỉ còn lại với 1 chiều cao vỏn vẹn hơn 4m, duy nhất 1 cửa hướng về phía Đông, những kiến trúc hoa văn và trang trí nghệ thuật bên ngoài đã bị tác động thời gian bào mòn giờ chỉ còn lại một số đường nét gốc. Ngọn tháp này được dùng để thờ thần lửa
Lễ hội ở tháp Chăm (Poshanư)
Hàng năm, khu di tích tháp Poshanư được rất đông đảo người Chăm từ các vùng lân cận đến để cúng viếng,cầu bình an và làm lễ cầu mưa, hay cầu nguyện cho những chuyến đi biển được sự bình yên, cùng với những nghi lễ truyền thống khác để thể hiện sự tưởng nhớ công ơn của người xưa và cùng với sự sùng bái thần linh… được lưu truyền từ đời này qua đến đời khác.
Ngoài ra, ở tháp còn diễn ra một số những lễ hội chính như:
- Các lễ hội như Rija Nưga hay Poh Mbăng Yang đều được tổ chức vào tháng giêng âm lịch ngay tại dưới chân tháp Pôshanư.
- Lễ hội Katê với rất nhiều tiết mục đặc sắc được diễn ra vào khoảng tháng 7 Chăm lịch là rơi vào khoảng tháng 9 – 10 dương lịch. Vào ngày này thì sẽ có các điệu múa nhịp nhàng cũng như uyển chuyển đi kèm với những phần nhạc cụ truyền thống như là: trống Ginăng, trống Paranưng hoặc là chiêng, kèn Saranai, Grong (lục lạc) và đàn Kanhi… làm say đắm các vị khách phương xa.
Vào những ngày bình thường, khách du lịch khi đến tham quan tháp Poshanư vẫn có thể thưởng thức được những tiết mục nghệ thuật dân gian Chăm và sẽ được ban quản lý tổ chức theo yêu cầu và xem các nghệ nhân trình diễn kỹ năng về nghề dệt vải thủ công.
Kết Luận.
Trên đây là bài viết vẻ đẹp huyền bí Tháp Chăm Bình Thuận đến từ đâu. Hy vọng qua bài viết này sẽ giúp ích cho bạn thêm được những kiến thức về lịch sử người chăm cổ cũng như lịch sử của nhân loại.
